Δελφοί… μὲ ποιὲς λέξεις θὰ μποροῦσε ἄραγε κανεὶς νὰ περιγράψει αὐτὸ τὸ μεγαλεῖο… μὲ πόση βροχὴ δακρύων μπορεῖ κανεὶς νὰ θρηνήσει τὴν ἀπώλεια τῆς ἱεροσύνης αὐτῆς, στὰ ξεθωριασμένα μάρμαρα τοῦ παρελθόντος;
Φωτογραφία, αὐτὸ τὸ πάγωμα τοῦ χρόνου, μία ἀκόμη εὐκαιρία νὰ γυρίσουμε πίσω στὴν ὀμορφιὰ καὶ τὴν ἀπεραντοσύνη τῆς ὑπέροχης κληρονομιᾶς μας. Ἀνεξίτηλη στέκεται ἐκεῖ, ἀδιάφορη, ἀπέναντι σὲ κάθε ἄγονο τεχνολογικὸ ἐπίτευγμα.
Συνεχίζουμε τὸν ἱερὸ περίπατο φέροντας ἀκόμη τὴ γλυκειὰ ταραχὴ ἀπὸ τὸ ἱερὸ τῆς Ἀθηνᾶς προναίας. Ἔχοντας ξαποστάστει στὴ δροσερὴ σκιὰ μίας μουριᾶς συνεχίζουμε το περπάτημα στὴν τέχνη, τὴν ἁρμονία καὶ τοῦ Φωτός, τὸ ἱερὸ δηλαδὴ τοῦ Ἀπόλλωνος.
Στὸ ἑπόμενο ἐπίπεδο ὅσο καὶ νὰ προσπαθεῖς εἶναι ἀδύνατον νὰ ξεχάσεις τὸ ἱερὸ τῆς Ἀθηνᾶς ποὺ ἐξακολουθεῖ νὰ χαιρετᾶ μέσα ἀπὸ τὸ πυκνὸ φύλλωμα τῶν ἐλαιώνων.
Ὁ μεγάλος φιλόσοφος Ἠράκλειτος (500 π.Χ.) ὑποστήριξε ὅτι τὸ Μαντεῖο τῶν Δελφῶν οὔτε ἀπέκρυπτε οὔτε ἀπεκάλυπτε τὴν ἀλήθεια, παρὰ μόνο τὴν ὑπαινισσόταν. Γιὰ παράδειγμα, ὅταν ὁ βασιλιὰς Κροῖσος τῆς Λυδίας ρώτησε τὸ Μαντεῖο ἂν ἦταν σωστὸ νὰ ἐπιτεθεῖ στὴν Ἑλλάδα, ἡ ἀπάντηση ποὺ ἔλαβε ἦταν ἡ ἑξῆς: «Ἂν ἐπιτεθεῖς, θὰ καταστρέψεις ἕνα μεγάλο Βασίλειο». Ὁ Κροῖσος ἐπιτέθηκε, πιστεύοντας ὅτι τὸ μεγάλο Βασίλειο ποὺ ἐπρόκειτο νὰ καταστραφεῖ θὰ ἦταν ἡ Ἑλλάδα. Τὸ ἀποτέλεσμα βέβαια δὲν ἦταν τὸ ἀναμενόμενο. Ἡ στρατιὰ τοῦ Κροίσου ἡττήθηκε, καὶ τὸ μεγάλο βασίλειο ποὺ καταστράφηκε ἦταν τὸ δικό του. Σημειωτέον ὅτι ἔκτοτε ὁ Κροῖσος δὲν ἔπαψε νὰ ὑποστηρίζει τὴν σοφία καὶ τὴ διορατικότητα τοῦ Δελφικοῦ Μαντείου.
Τὸ ἀρχαῖο στάδιο τῶν
Δελφῶν εἶναι ἀπὸ
τὰ καλύτερα διατηρημένα
μνημεῖα τοῦ εἴδους. Βρίσκεται βορειοδυτικὰ τοῦ θεάτρου, στὸ
ψηλότερο σημεῖο ἐπάνω ἀπὸ
τὸ ἱερὸ τοῦ
Ἀπόλλωνα καὶ τὴν πόλη τῶν
Δελφῶν. Ὅπως καὶ στὴν
ἀρχαιότητα, στὴν εἴσοδό του ὁδηγεῖ καὶ σήμερα ἕνα
ἀνηφορικὸ μονοπάτι, ποὺ ξεκινάει ἀπὸ τὴν
ἀριστερὴ πάροδο τοῦ θεάτρου. Τὸ στάδιο εἶναι στενὰ δεμένο μὲ τὴν ἱστορία
τῶν πανελλήνιων Πυθικῶν ἀγώνων, ἀφοῦ ἐδῶ
διεξάγονταν τὰ ἀθλητικὰ ἀγωνίσματα.
Ἡ ἀρχικὴ διαμόρφωσή του χρονολογεῖται στὸν
5ο αἵ. π.Χ., ὅπως μαρτυρεῖ ἡ ἐπιγραφὴ ποὺ βρέθηκε ἐντοιχισμένη
στὸ νότιο ἀναλημματικὸ τοῖχο του. Στὴν
πρώιμη μορφὴ τοῦ φανταζόμαστε τοὺς θεατὲς καθισμένους στὸ
ἔδαφος ἢ σὲ ξύλινα ἰκρία.
Μνημειώδη λίθινα ἑδώλια ἀπέκτησε μόλις τὸ 2ο αἵ. μ.Χ., χάρη σὲ
δωρεὰ τοῦ Ἡρώδη Ἀττικοῦ, πλούσιου Ἀθηναίου σοφιστῆ, ὁ ὁποῖος παρήγγειλε γιὰ τὴν κατασκευὴ
τοὺς ἀσβεστόλιθο Παρνασσοὺ (καὶ ὄχι
λευκὸ μάρμαρο, ὅπως ἀναφέρει ὁ
Παυσανίας). Τότε διαμορφώθηκε καὶ
ἡ μνημειώδης τοξωτὴ θριαμβικὴ εἴσοδος.
Ἀγαπητοὶ ἀναγνῶστες οἱ Δελφοὶ ἀκόμη δὲν ἔχουν τελειώσει γιὰ ἐσᾶς.
Μείνετε μαζί μας μέχρι τὴν ἑπόμενή μας ἐπίσκεψη στὸ ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο.
Αἰώνια δικός σας
Ἡνίοχος
Θα θέλαμε να υπερευχαριστήσουμε τη διεύθυνση του ξενοδοχείου Λέφας για την ζεστή φιλοξενία και προθυμία που απλόχερα μας προσέφεραν.
Ἐπίσης τὴν καθηγήτρια κυρία Γιόλα Ἀργυροπούλου-Παπαδοπούλου γιὰ τὴν ὑπέροχη ἐργασία της.
Ἀκολουθῆστε τοὺς ἀρχαιολογικοὺς περιπάτους μας μὲ ἐνα Like στο Facebook ὴ ἀφῆστε ἕνα σχόλιο παρακάτω.Ἡ γνώμη σας μετράει.
ἱερὸ τῆς Ἀθηνᾶς προναίας ἐδῶ.
Ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο Δελφῶν ἐδῶ.
- Περισσότεροι ἀρχαιολογικοὶ περίπατοι μας ἐδῶ.
- Συμβουλές για τις επισκέψεις σας στους αρχαιολογικούς χώρους εδώ.
- Αξιόλογες προτάσεις για αρχαιoλογικά μνημεία στην εξαιρετική εργασία του Γεώργιου Αθανασόπουλου www.ancientgreece.gr
Πηγές κειμένου
http://odysseus.culture.gr/ Α.Τσαρούχα Αρχαιολόγος
http://odysseus.culture.gr/στάδιο
Palmografos.com - Δ Ε Λ Φ Ο Ι, ο "ομφαλός της Γης" - Της Γιόλας Αργυροπούλου-Παπαδοπούλου*
Συνεχίζουμε τὸν ἱερὸ περίπατο φέροντας ἀκόμη τὴ γλυκειὰ ταραχὴ ἀπὸ τὸ ἱερὸ τῆς Ἀθηνᾶς προναίας. Ἔχοντας ξαποστάστει στὴ δροσερὴ σκιὰ μίας μουριᾶς συνεχίζουμε το περπάτημα στὴν τέχνη, τὴν ἁρμονία καὶ τοῦ Φωτός, τὸ ἱερὸ δηλαδὴ τοῦ Ἀπόλλωνος.
Ὁ ναὸς τοῦ Ἀπόλλωνος,
τοῦ θεοῦ τῆς μουσικῆς,
τῆς ἁρμονίας καὶ τοῦ φωτὸς
κατεῖχε τὴ σπουδαιότερη καὶ πλέον προβεβλημένη θέση στὸ ἱερὸ
τῶν Δελφῶν. Τὸ οἰκοδόμημα
ποὺ σώζεται σήμερα μὲ τὴ μερικῶς
ἀναστηλωμένη
κιονοστοιχία χρονολογεῖται
στὸν 4ο αἰώνα π.Χ. Πρόκειται γιὰ τὸν τρίτο κατὰ
σειρὰ ναὸ ποὺ κτίστηκε στὴν
ἴδια θέση. Το περίφημο μαντεῖο, σύμφωνα μὲ
τὴν ἐπικρατέστερη θεωρία,
λειτουργοῦσε στὸ ἐσωτερικό του ναοῦ.
Ἡ θέση αὐτὴ εἶχε
πιθανῶς ἐπιλεγεῖ λόγω τοῦ
«χάσματος γῆς», ἐπὶ τοῦ
ὁποίου θεωρεῖται ὅτι εἶχε
οἰκοδομηθεῖ ὁ ναός. Ἀπὸ τὸ χάσμα αὐτὸ ἀναδύονταν ἀναθυμιάσεις
τὶς ὁποιὲς εἰσέπνε
ἡ Πυθία, πρὶν περιέλθει σὲ κατάσταση μανίας καὶ ἀρχίσει νὰ
ἐκστομίζει ἄναρθρες κραυγές. Στὴ συνέχεια τὸ ἱερατεῖο
ἀπέδιδε ὡς χρησμούς, πάντοτε διφορούμενους
τὶς κραυγὲς τῆς Πυθίας.
Ὁ πρῶτος σταθμὸς εἶναι ἡ Ρωμαϊκὴ ἀγορά.
Στὸ ἑπόμενο ἐπίπεδο ὅσο καὶ νὰ προσπαθεῖς εἶναι ἀδύνατον νὰ ξεχάσεις τὸ ἱερὸ τῆς Ἀθηνᾶς ποὺ ἐξακολουθεῖ νὰ χαιρετᾶ μέσα ἀπὸ τὸ πυκνὸ φύλλωμα τῶν ἐλαιώνων.
Πυθία ονομαζοταν ἡ ἑκάστοτε Πρωθιέρεια (πρώτη ἱέρεια) τοῦ Ἀπόλλωνος στὸ μαντεῖο τῶν Δελφῶν, μέσω τῆς ὁποίας ὁ θεὸς ἔδινε τοὺς χρησμούς του. Τὸ ὄνομα Πυθια μας παραπέμπει στὴ λέξη Πυθω, ἀρχαία ὀνομασία τῆς πόλης τῶν Δελφῶν καὶ τῆς τοποθεσίας της. Ἐπίσης, οἱ ἀρχαῖοι συνέδεαν τὸ ὄνομα Πυθια με τὸ ρήμα πυνθανομαι (= ζητῶ νὰ μάθω κάτι, πληροφοροῦμαι), ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ ρήμα πυθομαι (= σαπίζω), ἐπειδὴ ἐκεῖ ἀποσυντέθηκε ὀ Πύθων που φόνευσε ὁ Ἀπόλλων. Πρὶν ἀπὸ κάθε χρησμοδότηση, ἡ Πυθία πλενόταν, ἔπινε νερὸ ἀπὸ τὴν Κασταλία πηγή, μασοῦσε φύλλα δάφνης καὶ ἀνέβαινε σὲ ἕναν τρίποδα, ἀπὸ τὴ βάση τοῦ ὁποίου ἔβγαιναν ἀναθυμιάσεις ἀπὸ τὴν καύση διαφόρων βοτάνων ἐμπλουτισμένων μὲ ὑψηλὲς ποσότητες μεθανίου.
Ἡ Πυθία, ἐρχόμενη
σὲ ἔκσταση καὶ βγάζοντας ἀσυνάρτητες κραυγὲς καὶ λόγους, μετέφερε τὴ χρησμοδότηση τοῦ
θεοῦ Ἀπόλλωνος πρὸς τὸν ἐνδιαφερόμενο,
μὲ τρόπο συνήθως
λακωνικό, δυσνόητο καὶ αἰνιγματικό. Οἱ ἱερεῖς
τοῦ Μαντείου μετέτρεπαν
τὰ ἄναρθρα αὐτὰ λόγια σὲ
ἔμμετρους χρησμούς, μὲ διφορούμενη σημασία. Ὁ χρησμὸς π.χ. γιὰ
τὰ ξύλινα τείχη, ποὺ θὰ ἔσωζαν
τὴν Ἀθήνα ἀπὸ
τὸν Ξέρξη, ἀπὸ ἄλλους
ἑρμηνεύτηκε ὡς καταφυγὴ στὴν Ἀκρόπολη,
καὶ ἀπὸ ἄλλους
ὡς
ναυμαχία,ἐπειδὴ τὰ καράβια ἦταν ξύλινα.
Συνήθως ἡ Πυθία ἐκλεγόταν ἀπὸ τὶς εὐγενικῆς καταγωγῆς παρθένες τῶν Δελφῶν. Ἔπρεπε νὰ εἶναι ἁγνὴ καὶ νὰ διατηρήσει τὴν παρθενία της. Ἀργότερα, ὅμως, ἀποφασίστηκε νὰ εἶναι ἡλικίας ἄνω τῶν 50 χρόνων, ἐπειδὴ κάποτε εἶχε ἀπαχθεῖ μία νεαρὴ ἱέρεια. Στὰ παλαιότερα χρόνια ἡ Πυθία ἔδινε μόνον ἕναν χρησμό, κάθε Φεβρουάριο. Πρώτη Πυθία τοῦ Μαντείου τῶν Δελφῶν, κατὰ τὴν Ἑλληνικὴ Μυθολογία, ἦταν ἠ Φημονόη.
Οἱ χρησμοὶ τοῦ Μαντείου τῶν Δελφῶν θεωροῦνταν ὡς οἱ πιὸ ἀξιόπιστοι. Πόλεις, ἡγεμόνες καὶ ἁπλοὶ ἄνθρωποι ἔσπευδαν νὰ συμβουλευθοῦν τὸν θεὸ κι ἔπειτα ἐξέφραζαν τὴν εὐγνωμοσύνη τους μὲ λαμπρὰ ἀφιερώματα, ποὺ σταδιακὰ κατέκλυσαν τὸ Ἱερό. Ἡ φήμη τοῦ Μαντείου ἔφθασε στὰ πέρατα τοῦ κόσμου, ἡ δὲ ἔναρξη τῆς λειτουργίας τοῦ χανόταν στὰ βάθη τῆς ἀρχαιότητας καὶ τοῦ μύθου.
Πιστεύεται ὅτι τὸ Δελφικὸ Μαντεῖο διατύπωσε καθοριστικὲς προβλέψεις σχετικὰ μὲ τὸν κατακλυσμὸ τοῦ Δευκαλίωνος, τὴν Ἀργοναυτικὴ ἐκστρατεία καὶ τὸν Τρωικὸ Πόλεμο, ἐνῶ ἐπιβεβαιωμένος θεωρεῖται ὁ σπουδαῖος ρόλος του στὴν ἵδρυση τῶν ἑλληνικῶν ἀποικιῶν.
ναυμαχία,ἐπειδὴ τὰ καράβια ἦταν ξύλινα.
Συνήθως ἡ Πυθία ἐκλεγόταν ἀπὸ τὶς εὐγενικῆς καταγωγῆς παρθένες τῶν Δελφῶν. Ἔπρεπε νὰ εἶναι ἁγνὴ καὶ νὰ διατηρήσει τὴν παρθενία της. Ἀργότερα, ὅμως, ἀποφασίστηκε νὰ εἶναι ἡλικίας ἄνω τῶν 50 χρόνων, ἐπειδὴ κάποτε εἶχε ἀπαχθεῖ μία νεαρὴ ἱέρεια. Στὰ παλαιότερα χρόνια ἡ Πυθία ἔδινε μόνον ἕναν χρησμό, κάθε Φεβρουάριο. Πρώτη Πυθία τοῦ Μαντείου τῶν Δελφῶν, κατὰ τὴν Ἑλληνικὴ Μυθολογία, ἦταν ἠ Φημονόη.
Οἱ χρησμοὶ τοῦ Μαντείου τῶν Δελφῶν θεωροῦνταν ὡς οἱ πιὸ ἀξιόπιστοι. Πόλεις, ἡγεμόνες καὶ ἁπλοὶ ἄνθρωποι ἔσπευδαν νὰ συμβουλευθοῦν τὸν θεὸ κι ἔπειτα ἐξέφραζαν τὴν εὐγνωμοσύνη τους μὲ λαμπρὰ ἀφιερώματα, ποὺ σταδιακὰ κατέκλυσαν τὸ Ἱερό. Ἡ φήμη τοῦ Μαντείου ἔφθασε στὰ πέρατα τοῦ κόσμου, ἡ δὲ ἔναρξη τῆς λειτουργίας τοῦ χανόταν στὰ βάθη τῆς ἀρχαιότητας καὶ τοῦ μύθου.
Πιστεύεται ὅτι τὸ Δελφικὸ Μαντεῖο διατύπωσε καθοριστικὲς προβλέψεις σχετικὰ μὲ τὸν κατακλυσμὸ τοῦ Δευκαλίωνος, τὴν Ἀργοναυτικὴ ἐκστρατεία καὶ τὸν Τρωικὸ Πόλεμο, ἐνῶ ἐπιβεβαιωμένος θεωρεῖται ὁ σπουδαῖος ρόλος του στὴν ἵδρυση τῶν ἑλληνικῶν ἀποικιῶν.
Ὁ μεγάλος φιλόσοφος Ἠράκλειτος (500 π.Χ.) ὑποστήριξε ὅτι τὸ Μαντεῖο τῶν Δελφῶν οὔτε ἀπέκρυπτε οὔτε ἀπεκάλυπτε τὴν ἀλήθεια, παρὰ μόνο τὴν ὑπαινισσόταν. Γιὰ παράδειγμα, ὅταν ὁ βασιλιὰς Κροῖσος τῆς Λυδίας ρώτησε τὸ Μαντεῖο ἂν ἦταν σωστὸ νὰ ἐπιτεθεῖ στὴν Ἑλλάδα, ἡ ἀπάντηση ποὺ ἔλαβε ἦταν ἡ ἑξῆς: «Ἂν ἐπιτεθεῖς, θὰ καταστρέψεις ἕνα μεγάλο Βασίλειο». Ὁ Κροῖσος ἐπιτέθηκε, πιστεύοντας ὅτι τὸ μεγάλο Βασίλειο ποὺ ἐπρόκειτο νὰ καταστραφεῖ θὰ ἦταν ἡ Ἑλλάδα. Τὸ ἀποτέλεσμα βέβαια δὲν ἦταν τὸ ἀναμενόμενο. Ἡ στρατιὰ τοῦ Κροίσου ἡττήθηκε, καὶ τὸ μεγάλο βασίλειο ποὺ καταστράφηκε ἦταν τὸ δικό του. Σημειωτέον ὅτι ἔκτοτε ὁ Κροῖσος δὲν ἔπαψε νὰ ὑποστηρίζει τὴν σοφία καὶ τὴ διορατικότητα τοῦ Δελφικοῦ Μαντείου.
Οὐκ ἐστὶν οὐδὲν ἀτυχίας ἀνθρωπίνης
Παραμύθιον γλυκύτερον ἐν βίῳ τέχνης.
Ἐπὶ τοῦ μαθήματος γὰρ ἐστηκῶς ὁ νοῦς αὐτὸν λέληθε παραπλέων τᾶς συμφορᾶς.
~~~
Γλυκήτερη παρηγοριὰ δὲν εἶναι στὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων γιὰ τὶς ἀτυχιὲς ἀπὸ τὴν τέχνη.
Ὁ νοῦς σ’αὐτὴν προσηλωμένος, χωρὶς καλὰ καλὰ νὰ καταλάβει, τὶς συμφορὲς παραπλέει.
Ἄμφιδος ἐξ Ἀμπελουργοῦ
Παραμύθιον γλυκύτερον ἐν βίῳ τέχνης.
Ἐπὶ τοῦ μαθήματος γὰρ ἐστηκῶς ὁ νοῦς αὐτὸν λέληθε παραπλέων τᾶς συμφορᾶς.
~~~
Γλυκήτερη παρηγοριὰ δὲν εἶναι στὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων γιὰ τὶς ἀτυχιὲς ἀπὸ τὴν τέχνη.
Ὁ νοῦς σ’αὐτὴν προσηλωμένος, χωρὶς καλὰ καλὰ νὰ καταλάβει, τὶς συμφορὲς παραπλέει.
Ἄμφιδος ἐξ Ἀμπελουργοῦ
Θεὸς μὲν πάντα καὶ μετὰ θεοῦ τύχη καὶ καιρὸς τανθρώπινα διακυβέρνωσι ξύμπαντα
Ἡμερώτερον μὴν τρίτον συγχωρῆσαι τούτοις ἔπεσθαι δείν, τέχνην.
~~~
Γιατί ὁ Θεὸς ἐλέγχει τὰ πάντα καὶ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ ἡ τύχη καὶ ἡ εὐκαιρία διακυβερνοῦν ὅλες τὶς ἀνθρώπινες ὑποθέσεις. Καὶ πρέπει νὰ δεχθοῦμε, ὅτι ἀκολουθεῖ κι’ ἕνας τρίτος κοντὰ σ’αὐτούς, ἡ τέχνη.
Πλάτωνος (Νόμοι ΙV 709)
Δημώναξ ἐρωτηθεῖς πότε ἤρξατο φιλοσφεὶν «ὄτε καταγιγνώσειν» ἔφη «ἐμαυτοῦ ἠρξαμην».
~~~
Ὁ Δήμωνας ὅταν ρωτήθηκε πότε ἄρχισε νὰ φιλοσοφεῖ, ἀποκρίθηκε. Ὅταν ἄρχισα νὰ καταδικάζω τὸν ἑαυτό μου.
Δημώνακτος
Σωκράτης ἐρωτηθεῖς διὰ τί οὐ συγγράφει «ὅτι» εἶπεν «ὁρῶ τὰ χαρτὶα πολὺ τῶν γραφησομένων τιμιώτερα».
~~~
Ὁ Σωκράτης ὅταν ρωτήθηκε γιατί δὲν γράφει, ἀποκρίθηκε:
«Γιατί θεωρῶ τὸ χαρτὶ πολυτιμότερο ἀπὸ ὅσα πρόκειται νὰ γραφοῦν ἐπάνω σ’αὐτό».
Σωκράτους
~~~
Ὁ Σωκράτης ὅταν ρωτήθηκε γιατί δὲν γράφει, ἀποκρίθηκε:
«Γιατί θεωρῶ τὸ χαρτὶ πολυτιμότερο ἀπὸ ὅσα πρόκειται νὰ γραφοῦν ἐπάνω σ’αὐτό».
Σωκράτους
Ὁ θησαυρὸς τῶν Ἀθηναίων ἦταν ἀπὸ τὰ πιὸ σπουδαία καὶ ἐντυπωσιακὰ κτίσματα τοῦ τεμένους τοῦ Ἀπόλλωνα. Δέσποζε ἐπάνω στὴν Ἱερὰ ὁδό, ἀμέσως μετὰ τὴν πρώτη πρὸς βορρᾶ στροφή της, δίπλα στὸ βουλευτήριο τῆς πόλης τῶν Δελφῶν καὶ ἀπέναντι ἀπὸ τοὺς θησαυροὺς τῶν Κνιδίων καὶ τῶν Συρακουσίων. Τὸ μικρὸ αὐτὸ κτίσμα ἦταν ἕνα εἶδος θησαυροφυλάκιου τῆς Ἀθήνας, στὸ ὁποῖο φυλάσσονταν τρόπαια ἀπὸ σημαντικὲς πολεμικὲς νίκες τῆς πόλης καὶ ἄλλα ἀντικείμενα ποὺ εἶχαν ἀφιερωθεῖ στὸ ἱερό. Ὁ θησαυρὸς οἰκοδομήθηκε ἀπὸ τὴν ἀθηναϊκὴ δημοκρατία στὰ τέλη τοῦ 6ου ἢ στὶς ἀρχὲς τοῦ 5ου αἵ. π.Χ. Μάλιστα, θεωρεῖται τὸ μνημεῖο ποὺ ἐκφράζει τὴν ἐπικράτηση τῶν δημοκρατικῶν στὴν Ἀθήνα καὶ τὴν ἐκδίωξη τῶν τυράννων. Σύμφωνα μὲ μία ἄλλη ἑρμηνεία, ἡ ὁποία στηρίζεται κυρίως στὴν περιγραφὴ τοῦ περιηγητῆ Παυσανία καὶ στὴν ἐπιγραφὴ ποὺ σώζεται στὴν πρόσοψη τῆς νότιας κρηπίδας, ὁ θησαυρὸς οἰκοδομήθηκε σὲ ἀνάμνηση τῆς ἀπόκρουσης τοῦ περσικοῦ κινδύνου μετὰ τὴ μάχη στὸ Μαραθώνα τὸ 490 π.Χ.
Τὸ ἀρχαῖο στάδιο τῶν
Δελφῶν εἶναι ἀπὸ
τὰ καλύτερα διατηρημένα
μνημεῖα τοῦ εἴδους. Βρίσκεται βορειοδυτικὰ τοῦ θεάτρου, στὸ
ψηλότερο σημεῖο ἐπάνω ἀπὸ
τὸ ἱερὸ τοῦ
Ἀπόλλωνα καὶ τὴν πόλη τῶν
Δελφῶν. Ὅπως καὶ στὴν
ἀρχαιότητα, στὴν εἴσοδό του ὁδηγεῖ καὶ σήμερα ἕνα
ἀνηφορικὸ μονοπάτι, ποὺ ξεκινάει ἀπὸ τὴν
ἀριστερὴ πάροδο τοῦ θεάτρου. Τὸ στάδιο εἶναι στενὰ δεμένο μὲ τὴν ἱστορία
τῶν πανελλήνιων Πυθικῶν ἀγώνων, ἀφοῦ ἐδῶ
διεξάγονταν τὰ ἀθλητικὰ ἀγωνίσματα.
Ἡ ἀρχικὴ διαμόρφωσή του χρονολογεῖται στὸν
5ο αἵ. π.Χ., ὅπως μαρτυρεῖ ἡ ἐπιγραφὴ ποὺ βρέθηκε ἐντοιχισμένη
στὸ νότιο ἀναλημματικὸ τοῖχο του. Στὴν
πρώιμη μορφὴ τοῦ φανταζόμαστε τοὺς θεατὲς καθισμένους στὸ
ἔδαφος ἢ σὲ ξύλινα ἰκρία.
Μνημειώδη λίθινα ἑδώλια ἀπέκτησε μόλις τὸ 2ο αἵ. μ.Χ., χάρη σὲ
δωρεὰ τοῦ Ἡρώδη Ἀττικοῦ, πλούσιου Ἀθηναίου σοφιστῆ, ὁ ὁποῖος παρήγγειλε γιὰ τὴν κατασκευὴ
τοὺς ἀσβεστόλιθο Παρνασσοὺ (καὶ ὄχι
λευκὸ μάρμαρο, ὅπως ἀναφέρει ὁ
Παυσανίας). Τότε διαμορφώθηκε καὶ
ἡ μνημειώδης τοξωτὴ θριαμβικὴ εἴσοδος.
Ὁ γὰρ χρόνος μ’ἔκαμψε, τέκτων μὲν σοφός,
Ἅπαντα δ’ἐργαζόμενος ἀσθενέστερα.
~~~
Ὁ χρόνος μὲ λύγισε ὁ σοφὸς αὐτὸς τεχνίτης, ποὺ μὲ τὴν ἐργασία τοῦ ὅλα τὰ ἀδυνατίζει.
Κράτητος
Ἄλλοι περπατοῦν, ἄλλοι συλλογίζονται… ἄλλοι δὲν κάνουν τίποτε… τὸ ἱερὸ ὅμως στέκει ἀκόμη ἐκεῖ. Ἕνας γηρασμένος φάρος ποὺ ἐξακολουθεῖ νὰ ἐργάζεται καὶ νὰ ζεῖ μέσα ἀπὸ τὰ ἀνήσυχα πνεύματα τῶν ἐπισκεπτῶν του.
Κάποιοι βγάζουν τὰ παπούτσια γιὰ νὰ νιώσουν τὸ ἔδαφος, ὅμως ἡ φλυαρία τοὺς μονώνει ἀκόμη περισσότερο καὶ ἡ ἀνάγκη γιὰ μία πόζα κλείνει κάθε ἐλπίδα νὰ περάσουν μέσα τοὺς τὰ ὑπόγεια ρεύματα.
Ἄλλοι μιλοῦν μὲ τὶς ἱέρειες μέσα στὴ σιωπή τους καὶ τὴν ἐνδοσκόπησή τους.
Ὁλοκληρώνουμε τὴν ἀναγνωρίστικη αὐτὴ ἐπίσκεψη μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι τὴν ἑπόμενη φορὰ ἡ φαγανή μας μηχανὴ θὰ μᾶς ἐπιτρέψει νὰ ἀκούσουμε περισσότερο,
Κάποιοι βγάζουν τὰ παπούτσια γιὰ νὰ νιώσουν τὸ ἔδαφος, ὅμως ἡ φλυαρία τοὺς μονώνει ἀκόμη περισσότερο καὶ ἡ ἀνάγκη γιὰ μία πόζα κλείνει κάθε ἐλπίδα νὰ περάσουν μέσα τοὺς τὰ ὑπόγεια ρεύματα.
Ἄλλοι μιλοῦν μὲ τὶς ἱέρειες μέσα στὴ σιωπή τους καὶ τὴν ἐνδοσκόπησή τους.
Ὁλοκληρώνουμε τὴν ἀναγνωρίστικη αὐτὴ ἐπίσκεψη μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι τὴν ἑπόμενη φορὰ ἡ φαγανή μας μηχανὴ θὰ μᾶς ἐπιτρέψει νὰ ἀκούσουμε περισσότερο,
νὰ δοῦμε περισσότερα,
νὰ αἰσθανθοῦμε περισσότερα...
Στὸ δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς οἱ σημαῖες κυματίζουν τὸ μήνυμα τῆς ἑνότητας, μὲ τὸ ὁποῖο κάθε ἐπισκέπτης θὰ ἔπρεπε νὰ ἀποχωρεῖ ἀπὸ ἕνα ἱερὸ χῶρο σὰν αὐτό.
Ἂς ἐλπίσουμε ὅτι κάθε ἐπισκέπτης θὰ δεχτεῖ τὰ κύματα ἔμπνευσης τοῦ χώρου καὶ θὰ ἔλθει πιὸ κοντὰ στὴν τέχνη, τὴν ἁρμονία καὶ τὸ φῶς ὅτι ἀκριβῶς πρεσβεύει τὸ ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα.
Στὸ δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς οἱ σημαῖες κυματίζουν τὸ μήνυμα τῆς ἑνότητας, μὲ τὸ ὁποῖο κάθε ἐπισκέπτης θὰ ἔπρεπε νὰ ἀποχωρεῖ ἀπὸ ἕνα ἱερὸ χῶρο σὰν αὐτό.
Ἂς ἐλπίσουμε ὅτι κάθε ἐπισκέπτης θὰ δεχτεῖ τὰ κύματα ἔμπνευσης τοῦ χώρου καὶ θὰ ἔλθει πιὸ κοντὰ στὴν τέχνη, τὴν ἁρμονία καὶ τὸ φῶς ὅτι ἀκριβῶς πρεσβεύει τὸ ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα.
Ἀγαπητοὶ ἀναγνῶστες οἱ Δελφοὶ ἀκόμη δὲν ἔχουν τελειώσει γιὰ ἐσᾶς.
Μείνετε μαζί μας μέχρι τὴν ἑπόμενή μας ἐπίσκεψη στὸ ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο.
Αἰώνια δικός σας
Ἡνίοχος
Θα θέλαμε να υπερευχαριστήσουμε τη διεύθυνση του ξενοδοχείου Λέφας για την ζεστή φιλοξενία και προθυμία που απλόχερα μας προσέφεραν.
Ἐπίσης τὴν καθηγήτρια κυρία Γιόλα Ἀργυροπούλου-Παπαδοπούλου γιὰ τὴν ὑπέροχη ἐργασία της.
Ἀκολουθῆστε τοὺς ἀρχαιολογικοὺς περιπάτους μας μὲ ἐνα Like στο Facebook ὴ ἀφῆστε ἕνα σχόλιο παρακάτω.Ἡ γνώμη σας μετράει.
ἱερὸ τῆς Ἀθηνᾶς προναίας ἐδῶ.
Ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο Δελφῶν ἐδῶ.
- Συμβουλές για τις επισκέψεις σας στους αρχαιολογικούς χώρους εδώ.
- Αξιόλογες προτάσεις για αρχαιoλογικά μνημεία στην εξαιρετική εργασία του Γεώργιου Αθανασόπουλου www.ancientgreece.gr
Πηγές κειμένου
http://odysseus.culture.gr/ Α.Τσαρούχα Αρχαιολόγος
http://odysseus.culture.gr/στάδιο
Palmografos.com - Δ Ε Λ Φ Ο Ι, ο "ομφαλός της Γης" - Της Γιόλας Αργυροπούλου-Παπαδοπούλου*
[*] -Explorer -Αρχαιολογικοί Οδηγοί - Δελφοί
